Lipoedeem

Lipoedeem
Lipoedeem betekent letterlijk ‘vetzwelling’. Ook wel bekend als pijnlijk ‘vetsyndroom’. Het is een niet vaak voorkomende chronische aandoening van het vetweefsel. Bij Lipoedeem is het vetweefsel ongelijkmatig verdeeld is over het lichaam. Deze vetcellen trekken ook vocht aan, vandaar de naam lipoedeem.  
Je ziet dat er sprake is van plaatselijke vetophopingen op heupen, dijen, onderbenen, binnenkant van de knieën.  Minder vaak komt voor dat (ook) de armen zijn aangedaan. Deze vetophopingen worden niet beïnvloed door gewichtsvermindering en/of sporten. Deze vetophopingen kunnen pijnklachten geven of de benen snel vermoeid doen raken. Kenmerkend voor lipoedeem is de symmetrie: de afwijkende vetverdeling doet zich voor aan beide zijden. Dit in tegenstelling tot lymfoedeem, dat zich ook aan één been of één arm kan voordoen.

Hoe ontstaat lipoedeem
Er is nog veel onduidelijkheid over het ontstaan van lipoedeem.  Wel is bekend dat de ziekte meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Bij mannen is lipoedeem zeldzaam, het wijst dan op een hormonale stoornis.
Duidelijk is wel dat de ziekte niet veroorzaakt wordt door te veel eten. Ook staat het vast dat erfelijke factoren een belangrijke rol spelen. Lipoedeem ontwikkelt zich over het algemeen tijdens of net na de puberteit. Het is echter ook mogelijk dat de aandoening tijdens de zwangerschap of op latere leeftijd tijdens de menopauze tot uiting komt. Hormonen spelen een rol en soms is een schildklierafwijking de oorzaak.

Symptomen van lipoedeem zijn:

> Zware, pijnlijke en gezwollen benen waarbij het overtollige vetweefsel abrupt stopt bij knieën of enkels.
> Het boven en onderlichaam kunnen wel twee tot drie kledingmaten verschillen.
> Vaak een koud gevoel in de benen.
> In de loop van de dag kunnen de klachten toenemen en verergeren voornamelijk bij warm weer.
> Het been hoog leggen doet bij lipoedeem de klachten niet afnemen, dit is alleen bij veneus oedeem (aders).
> Het weefsel is erg gevoelig, de pijn kan variëren van mild tot extreem waarbij een lichte aanraking of druk al niet te verdragen is.
> De huid oogt walnootachtig als een extreme vorm van cellulitis (sinaasappelhuid).
> Er kunnen snel blauwe plekken ontstaan.
> Mensen met lipoedeem klagen vaak ook over vermoeidheid, lichamelijke inspanning blijkt dan moeilijk te zijn.
> Door hun vermoeidheid zijn mensen met lipoedeem soms beperkt in hun mobiliteit. Dit kan invloed hebben op hun dagelijkse functioneren en leiden tot maatschappelijke isolatie, psychosociale klachten en obesitas.

Mogelijke complicaties
Om verergering of complicaties tegen te gaan is het belangrijk dat lipoedeem in een vroeg stadium wordt ontdekt. Dit vooral om psychosociale klachten te voorkomen. Lipoedeem kan verergeren door extreme kou of extreme warmte. Ook verbranding door de zon, insectenbeten, geïnfecteerde wondjes, andere infecties of knellende kleding kan bijdragen aan verergering van de klachten.

Wat kunt u zelf doen

> Het is belangrijk om uw huid goed te verzorgen. Reinig en verzorg uw huid altijd met pH-neutrale verzorgingsproducten.
> Draag altijd ruimvallende kleding en comfortabele schoenen. Draag geen strakke riemen of krappe bh’s. Hierdoor voorkom je dat de lymfeknopen/banen worden afgekneld.
> Alhoewel lipoedeem niet altijd veroorzaakt wordt door overgewicht, is het wel belangrijk om een dieet te volgen om te voorkomen dat u zwaarder wordt. Als u te zwaar bent is het belangrijk om af te vallen. Een BMI tussen de 19 en 25 zou het beste zijn.
> Verder is het raadzaam om te sporten om een goede conditie te krijgen of te behouden. Het is echter wel van belang dat u tijdens het sporten uw compressiekousen of bandage draagt.
> De sporten die wij vooral aanraden zijn wandelen (in een stevig tempo), aerobics maar ook zwemmen en aqua gym zijn aan te raden. Bij de laatste twee sporten heeft u uiteraard geen compressiekleding nodig. De waterdruk werkt hier als compressie.
> Maak zo veel mogelijk gebruik van u compressiekousen. De kousen beperken het lipoedeem of houden het tenminste stabiel. De kousen dienen tenminste drie dagen per week gedragen te worden, maar bij voorkeur elke dag.

Wat zijn de behandelmogelijkheden

> Indien er sprake is van een duidelijk lymfoedeem component dan kan u manuele lymfdrainage overwegen, intensief zwachtelen gevolgd door het aanmeten van steunkousen.
> Liposuctie (wegzuigen van vet) zou ook een mogelijkheid zijn om in een ver gevorderd stadium de functionaliteit van het lichaam te verbeteren door vermindering van pijnklachten en zwelling. De kwaliteit van leven kan hierdoor verbeteren.
> Soms kan de hulp van een psycholoog noodzakelijk zijn om u te helpen bij het veranderen van een mogelijk negatief zelfbeeld. Of om u gewoon wat beter in vel te voelen.

Als laatste is het natuurlijk ook belangrijk om en fysiotherapeut/oedeemtherapeut in te schakelen. Deze kan u begeleiden om u conditie te verbeteren, objectieve effectmetingen (omtrek, gewicht en spierkracht) te doen. Samen kunt u dan een behandelplan opstellen.